Desbordes: otra historia del ojo

Begiak urezko bihurtu zaizkigu.

Laia Estruch, Sibina


Georges Bataille zuzendariaren Historia del ojo filmean, eszena bat zezen plaza batean gertatzen da, antzerkiko arkitekturen antzera, begiratzeko toki bat. Eszena horretan, begiekin lotutako beste egoera batzuen artean “itsutzeko moduko eguzkipean”1, ikusleak zezenketa bat ikusten ari dira; zezen bat toreatzailearen aurka oldartzen da, eta airean darabil adarkatzen duen bitartean. Adar batek begia harrapatu eta begi zulotik atera dio, ur emaria handitzen zaion ibai baten antzera gainezka eginez.

Desbordes: otra historia del ojo programan biltzen diren lanen performatibotasunak erregimen eskopikoaren nagusitasuna gainditzen du, ikusmenak gertaerekin, gorputzarekin edo lurraldearekin duen lotura; obren iridiszentziak beste agentzia posible batzuk konfiguratzeko espazioa zabaltzen du ikusleen begiradan. Ibai bat bezala, komisariotza honetan ibilbide bat proposatzen digute, Luz Brotoren Aumentar el caudal de un río, Nilo Gallegoren Pigmeus do Mondego eta Itziar Okarizek Izar Ocarizen laguntzarekin egindako Respiración oceánica lanen arteko loturan barrena.

Proposamena Luz Brotoren esku hartzearekin hasiko da, eta orrialde hauetan instalazio originalaren parte diren bi irudi argitaratu dira. Obraren keinua zera izan zen, Lleidako Segre ibaiaren emaria hitzez hitz eta pittin bat handitzea izan zen, duela mende batetik emaria murriztua baitu interes ekonomikoak direla eta. Proiektuko bolumenen edo eskala bisualen erlazioari eutsiz, irudietako batean, ura ubidera eramaten zuen ezkutuko mahukaren ezkutuko ikuspegia agertzen da, eta bestean, berriz, ibaiaren aireko ikuspegia erakusten digu, lurraldean eraginez handitutako baina, aldi berean, ikusezina den emariarekin.

Komisariotza honekin jarraituz, Nilo Gallegoren Pigmeus do Mondego performancea izanen da; Montemor-o-Velho herrian izaten den Citemor jaialdian aurkeztu zuen lana, penintsula osoko jaialdi zahar eta garrantzitsuenetako batean. Portugaleko herri txiki horretan, arroz soroen artean, sigi-saga dabil Mondego ibaia. Nilo Gallegok eta bere laguntzaileek performancearen agertoki liluragarri bihurtu zuten ibai hori. Performatibizatu egin zuten, Mondego ibaia soinuzko aktante bihurtuta. Obraren bideoa ikusgai izanen da jaialdiak irauten duen astean, arte bizien web plataforma honetan: Teatron.

Programa bukatzeko, Itziar Okarizen Respiración oceánica izanen da Oteiza museoan. Performancean, yogan erabiltzen den Ujjayi arnasketak sortutako soinua ateratzen da Itziar Okarizen eta Izar Ocarizen gorputzetatik, eta soinu hori beren fonazio aparatuaren bitartez isurtzen da, ahotik, ibaiak ozeanoetara isurtzen diren antzera. Ur masa handiek bezala, Itziarren eta Izarren arnasketa anplifikatuak dena hartzen du, eta esanahiaren zero gradura eramaten gaitu, hitza baino lehen soinua izan zen tokira; sortzeko dauden irudien horizontea.

Delikueszentzia fenomeno fisiko bat da: zenbait gorputzek airearen hezetasuna xurgatzen dute, disoluzio urtsu bat eratu eta ur bihurtzen diren arte. Demagun gorputz horiek begiak izan litezkeela. Begi delikueszenteak, gertatzen dena xurgatzen dutenak begi zulotik gainezka egin arte. Urezko begidun ikusleak, agentzia berreskuratzen dutenak begiratzeko beste toki bat eraikitzeko, begiaren beste istorio bat.

Fernando Gandasegui


1. Georges Bataille, Historia del ojo, Ruedo Ibérico, Paris, 1977.

Aumentar el caudal de un río

Esku hartze honen bitartez, azpiegitura handiek lurralde baten egoeran duten eragina pittin bat deskonpentsatu nahi da, ezkutuan eta prekarioan.

Aumentar el caudal de un río

Pigmeus do Mondego

Mondego ibaian egin zuen performancea, Montemor-o-Velho herrian, inguruneko soinuzko elementuak ez ezik, perkusiozko, haizezko eta difusio elektroakustikoko musika tresnak ere erabilita. Citemor jaialdirako bereziki diseinatutako proiektua da, zazpi musikari-akziolariren partaidetzarekin eta herriko hainbat pertsonak lagunduta.

Pigmeus do Mondego

Respiración oceánica

Obra hau arnasketa koru batean oinarrituta eraiki zen. Ujjayi yoga egitean erabiltzen den arnasketa mota bat da. Hitzak ni garailea esan nahi du, eta ohiko itzulpena “arnasketa ozeanikoa” izaten da, irudi hori gogorarazten duelako. Piezak izaera figuratiboa du, arnasketaren soinuaren espazio abstraktuaren eta sortzen duen irudiaren artean, zeinua eta zentzua bananduta, apurtuta egongo balira bezala.

Respiración oceánica
Bultzatzailea
Gobierno de Navarra
Antolatzailea
NICDO
Laguntzaileak
Con la financiación del Gobierno de España. Instituto de la Cinematografía y las Artes Audiovisuales Acción Cultural Española Plan de Recuperación, Transformación y Resiliencia Financiado por la Unión Europea. NexGenerationEU
volver_arriba

Geure cookie eta bitartekoenak erabiltzen ditugu helburu hauetarako:

Zure ekipoan instalatzen diren cookieak konfiguratzeko, hautatu ala desautatu cookien aukerak, eta, ondoren, sakatu "Gorde hobespenak" botoia.
"Cookie guztiak onartu" botoian klik egitean, onartu cookie guztiak instalatzea.
Halaber, "cookieak errefusatu" botoiaren bidez, ukatu egiten du horien guztien erabilera.
Klikatu hemen gure Cookie Politikari buruzko informazio gehiago lortzeko.