Programa 2

Nahikoa da arreta apur jartzea: hiri batean bizi bagara, Indi gaztainondoen hostoen artean argia nola berdatzen den ikus dezakegu. Errukirik gabe inausitako bananondo ilarak. Aldizka laritza. Pinuak dituen baso parkeren bat. Magnolia loreak udaberria aurreratzen eta kontaktua izatera gonbidatzen, haragitsuak, usaintsuak eta txundigarriak. Duela ehun urte, Malespine senar-emazteek zuhaitz horiei berberei begia bota zieten, natura desnaturalizatua, beren eiteak liluratuta eta jolasteko gogo nabarmenez. Muntaketari esker, zuhaitzak, azkarrak ez direnak, Lyonen, autoen, tranbiaren, inoiz gelditzen ez den Rodanoren abiaduran sartu ziren.

Hamar urte geroago, abiadura horren jabeak gerran daude, eta Akio haurra, agian umezurtza, hiritik landa eremura joan berria, neskekin tokean jolasten da, mutilekin jolastea saihestuz, zapaltzaileak baitira. Bere adopzio aita kezkatuta dago haurrak gizon(txo) bihurtzeko duen interes ezagatik, eta erremedioa, besteak beste, ibaiaren beste aldeko gaztainadi ederreko gaztainondo oso altu batera igotzea izango da. Shimizuk, «haurrak aire zabalean» zioan espezialista izanik, zuhaitzerako igoera gertaera intimo gisa filmatzen du: beldurra, zailtasuna eta, pixkanaka, erabakitasuna oso hurbiletik lagunduz. Darwiniar paradoxan, gizontasuna tximinoa imitatuz frogatzen da. Behin frogatu ondoren, haur eraldatuarengandik bere lehengo egoera ahulagoa gogoratu eta horren arabera joka dezan besterik ez da espero behar. Mendiko herri bat eguraldi ona iristen denean irekitzen den lore bat da, honela: ia-ia helezina, egurgileek eta ikazkinek suntsitutako koniferoen baso primario baten oinetan, Alessandria del Carretto dago. Neguaren amaieran, gizonak ia soilduta dagoen mendira joaten dira, izeirik lerdenena aukeratzen dute, moztu egiten dute, zuritu egiten dute. Gero, guztiek elkarrekin, erraldoi hila herriraino eramaten dute, kantatuz, oihuka. Emakumeek janariarekin eta ardoarekin hartzen dituzte. Plazan, erraldoia berriro tentetzen da, adakera arranditsu agertzen du eta adakeratik opariak zintzilikatzen dira. Enborra seboz igurzten dute, mutilek igo egiten dute. Vittorio de Setak zuhaitzaren igoera gertakari publiko gisa filmatzen du, benetako erlikia identitario gisa (eta ez erretorikoa). Suspensea eta suspensearen ume itxurako ikusleak harrapatzen ditu: urtero naturaren indarren ordezkari bat txertatuz, komunitatea gaztetu egiten da.

Zinemagile garaikide askok, agian damu badira ere, munduaren galera erregistratzen dute. Aipamenengatik filmatzen dute eta distantzia hori sentitzen da Alberi film-instalazioan, dagoeneko desagertutako erritualetan oinarritutako erritual bat asmatzen baitu. Inauterietako erritualek, besteak beste, limosna aurpegia estali gabe eskatzeko lotsa arintzen zuten. Pagadi batean eguna argitzen ari da. Kamerak arretaz zeharkatzen du (XXI. mendean, basoa ezin da ziurtzat jo). Pagoak ikusten ditugu, pagoen enborra igotzen ari den huntza eta, beherago, gorostia. Bat-batean, herri bat agertzen da, Satriano di Lucania. I dimenticati lanean benetako zuhaitzak zuhaitzaren ideia bihurtuta amaitzen bazuen, hemen gizakiak berak bihurtuko dira, basotik igaro eta harekin nahasi ondoren, hondoa-figura parea deseginez. Eta, herriko plazara itzulita, eliza zuhaitz batekin gurutzatuko dira, Bermiegoko hagina bezalakoa. Eliza erortzeko zorian dago, zuhaitzak iraun egiten du.