Oteizak zioen pilotak zuen alderdirik interesgarriena arerioa aurrez aurre eduki beharrean zure alboan duzun munduko kirol bakarra dela. Gure jokorik zaharrenak dituen berezitasun horiek guztiek entzute handiko zinemagileen arreta, horien artean, Orson Welles zinemagilearena, piztu zuten eta, baita, saio honetan aztertuko dugunarena ere: Jørgen Leth daniarrarena, hain zuzen. Pantailak frontisarena nahi bestetan egingo duen egun berezi horretan historikoa dena bere bi filmak bata bestearen segidan ikusteko aukera da, 30 urteko tartearekin egin zituen bi bisitaldiak, gure tradizioan denboraren joana egiaztatzeko. Hori guztia filmetan agertzen diren pilotari protagonistak, horiek emanaldiaren ondoren egingo den mahaiinguruan hartuko dute parte, eta Olatz Gonzalez Abrisketa antropologoa, zinemagile daniarra gure kantxetan barrena zuzentzen eta aholkatzen duena, bertan direla. 

PELOTA

Jørgen Leth
Danimarka, 1983, 47’ 

Ezbairik gabe, pilotari buruzko dokumental historikorik onenetakoa da, nazioartemailako errealizadore handi batek egina eta zinema ona, ardoa bezala, mimatuz beratzen, ezin hobeki zahartzen, uzten dena dela frogatzen duena: orain Retegi Erasun bere jaioterrian gazte zela lokatzetan lasterka entrenatzen agertzen den irudiak ikusteak ez du preziorik eta opari bat da gure ondare filmikorako. Baina mitoei harrera egiteaz gain, filmak kaleetan eta elizetako arkupe txikitan pilotan jokatzen dutenen zaletasunean eta antropologian zehar ere bidaiatzen du. Herriari lotutako jokoa da edo jokoari lotutako herria, zeina, batzuetan, filmean garbi ikusten denez, ez den gauza bera.

PELOTA II

Jørgen Leth , Olatz Gonzalez Abrisketa
Danimarka, Espainia, 2015, 71’

Pelota filma egin zuenetik hogeita hamar urtera, Jørgen Leth zinemagile daniarra euskal paisaiara itzuli da kirol izarrari buruzko dokumental berri bat grabatzera eta, oraingoan, gainera, Olatz González Abrisketa antropologoarekin batera. Bisita berri hau denborazko sorpresez beteta dator, orduko txapeldunak gaur entrenatzaileak dira eta eskuak kantxan uzteko prest dagoen belaunaldi berri bat dugu. Gainera, Olatz antropologoaren baterako zuzendaritzak zinemagile daniarrari ideia berriak ematen dizkio jokoaren poetika sostenga dezan: “Pilota izaki biziduna da. Bakoitza gainerakoekiko desberdina da eta behar bezala entzun behar zaie ezagutu ahal izateko”.

Jørgen Leth 
Aarhus, Danimarka, 1937 

Jørgen Leth zinema daniarreko egilea eta zuzendaria da. 26 liburu argitaratu eta 45 film egin ditu, gehienak nazioartemailan banatuak, kritikak txalotuak eta mundu osoan zehar sari ugari jaso dituztenak. Estatu daniarraren eskutik kontzesio bitala jaso du bere arrakasta zinematografikoengatik. Bidaiei buruzko filmetan eta lekuen erretratuetan zinez aditua, New York Street Performers (1982), eta kirolbalentrien narratzaile bikaina, A Sunday in Hell (1977); Michael Laudrup: A Football Player (1993). 90eko Dogma belaunaldiko kide askorentzat Jørgen Leth mugimendu horren aita da eta Lars von Trier zuzendari ospetsuaren maisua. Bere film ezagunetako bat, The Perfect Human, Jean-Luc Godarden La chinoise filmarekin batera estreinatu zen 1967ko Cannes Jaialdian.

Olatz Gonzalez Abrisketa 
Bilbo, 1973

Gizarte eta Kultur Antropologiako irakaslea Euskal Herriko Unibertsitatean. 2005ean, Pelota vasca: un ritual, una estética, argitaratu zuen, 2012an Estatu Batuetan argitaratu zena. Horretaz gain, ikusentzunezko hainbat proiektu, argitalpenak, emanaldi artistikoak, hitzaldiak, ikerketak eta abar ere egin ditu. Pelota II zuzendari gisa egindako bere lehenengo filma da.