1300. urtea baino lehenagoko zinema eta Nestor Basterretxea, Punto de Vista jaialdiak zinema dokumentala eta beste diziplina batzuk konbinatzen dituen Contactos saileko protagonistak

Punto de Vista jaialdiaren asmoa, beste behin ere, zinema dokumentalaren diziplinazko mugak gainditzea da Contactos sailean. Martxoaren 11tik 16ra Iruñean egingo den nazioarteko jaialdiak errealitatea ezagutzeko eta gogoeta egiteko beste modu batzuk hurbilduko dizkio publikoari. Horrela, hurrengo edizioan, Contactos sailak izango ditu ardatz Jerome Hiler, Estatu Batuetako abangoardiako zinemaren figura, eta Nestor Basterretxea, eskultore, margolari eta euskal zinema zuzendaria, haren jaiotzaren mendeurrenaren programazioaren baitan, Eusko Jaurlaritzak sustatutako eta Artium Museoak koordinatutako programazioa, non parte hartuko duten, besteak beste: Bilboko Arte Ederren Museoak, San Telmo Museoak, Tabakalerak, Elias Querejeta Zine Eskolak, Etxepare Institutuak edo Punto de Vista jaialdiak berak, Oteiza Museoarekin lankidetzan.

Jerome Hiler (New York, AEB, 1943) 1964an hasi zen filmatzen. Bere bizitzaren zati handienean intimitatean bakarrik erakutsi zituen bere filmak, eta 2011n Words of Mercury amaitu arte ez zen hasi bere azken lanak proiektatzen eta banatzen. Bere lanak ezohiko moduan aurkezten ditu kolorearen artikulazioa eta bere gainezarpenak, eta bere ekoizpen zinematografikoa beirateen historia eta arte horren praktika zorrozki aztertzetik eratortzen da. Horrela, jaialdian estreinatuko da Cinema Before 1300 (Zinema 1300. urtea baino lehen) filma nazioartean. Film hori Harvard Film Archivek ekoitzi zuen 2022an. Jerome Hilerrek duela hamarkada batzuetatik hona emandako hitzaldi ospetsuetan oinarritzen da filma. Hitzaldi horien gaia lorpen teknologiko, filosofiko eta ekonomikoen bateratzea Europako katedraletako beirateen sorreran amaitzea zen; Hilerren arabera, gaurdaino munduan izan den komunikazio modurik aurreratuena izan zen. Lan artistiko horietan zinemarekiko paralelismoak aurki ditzakegu; argiaren, kolorearen eta formaren ikuskizunekin bisitariak liluratuta geratzen ziren moduan. Bestalde, nekez proiektatzen diren bere filmen saio osagarri bat programatuko da. Besteak beste, lan hauek ikusi ahal izango dira: Words of Mercury (2010-2011), Marginalia (2016), Bagatelle I (2016-2018) edo Ruling Star (2019). Bi saioen komisarioa Francisco Algarín Navarro izango da, Carlos Saldañarekin batera Horas iluminadas. Nathaniel Dorsky y Jerome Hiler (Lumière, 2022) liburuaren egilea.

Nestor Basterretxea (Bermeo, 1924 – Hondarribia 2014) diziplina anitzeko artistari buruzko programa bereziari dagokionez, ikus-entzunezko hurbilketa bat proposatuko da XX. mendeko bigarren erdiko lengoaia plastiko eta bisualen berritzaile nagusietako bat izan zenari. Saioa Oteiza Museoarekin lankidetzan egingo da, eta artistaren mendeurreneko programako ekintzetako bat da. Egitasmoak artistak egindako lan zinematografiko esperimental batzuk jasotzen ditu, haren iruditeria plastiko eta bisuala berrikusten duten beste lan batzuez gainera. Programa Alquézar. Retablo de Pasión lanarekin hasten da. Lana Nestor Basterretxeak eta Fernando Larruquertek zuzendu zuten 1966an, eta garaiko tradizio erlijiosoen estetika eta formetara eginiko hurbilketa espresionista bat proposatzen du, garai berean José Val del Omarrek planteatzen zuenetik ez oso urrun. Era berean, Operación H (1963) emango da, Basterretxearen eta filmean parte hartu zuen Oteizaren ibilbideetan funtsezkoa. Juan Huartek bere enpresetako produktuei eta prozesuei buruzko dokumental industrial bat ekoizteko egindako enkargu batean oinarritutako esperimentazioa da. Lan horiekin batera, Collage vivo izango da ikusgai, Basterretxeak 16 mm-tan filmatutako izenbururik eta datarik gabeko film esperimental bat. Obran, aldizkari ilustratuetako hainbat argazki ikus daitezke, bai eta egileak berak zuzenean egindako collage batzuk ere. Azkenik, artistaren lanari eta ibilbideari buruzko bi film motz ikusteko aukera izango da. Peio Aguirreren bizi hurbilketa Un retrato de NB lanean, bere argazki artxiboaren bidez; eta Jesús Mari Palaciosen hurbilketa Tarragonako Lan Unibertsitate zaharraren memoriara LABOn. Film labur horrek garaiko irudiak eta arkitekturaren eta hainbat artistak eginiko (besteak beste, Basterretxeak) adierazpen plastikoen egungo erregistroak konbinatzen ditu.

Punto de Vista jaialdiko sail honen izena Espainiako zinemaren historian gainezka egiten duen eta sailkatzeko zailenetakoa den film bati zor zaio: Contactos (Paulino Viota, 1970), 2010ean jaialdiko lehen Heterodocsias Rewind atalaren parte izan zena.