untitled part 9: this time

IC Docs-Iowa City International Documentary Film Festival.

Estreinaldia Espainian 

1999an, Jayce Salloumek Souha Bechara libanoar erresistentea grabatu zuen Parisko gelan, hamar urteren ondoren utzi berri zuen ziega baino handixeagoa. Souha ohearen ertzean eserita dago, arabieraz hitz egiten duenean ia ulertzen ez dion norbaiten begietara begiratzen du, eta goxo-goxo gogoeta egiten du berrogei minutuz, ez ezinbestean kartzelan izandako esperientziaz. Hainbat galdera egiten dizkio bere buruari, moztu ondoren loreei ura zergatik jartzen zaien esaterako. Irribarre egiten du, eta barre ere batzuetan.
untitled videotapes (izenbururik gabeko bideo zintak) izeneko saileko lehena izan zen grabazio hori, Salloumek gaur arte erregistratu duena. Munduko hainbat tokitan hartutako testigantzak dira, ausaz, apetaz ia, lore bat mozten den bezala pixka bat. Badirudi zinemagileak ez dituela grabatu hitzek diotenagatik bakarrik. Isiluneak dituzte, eta elkarrizketatuen begiak handitu egiten dira batzuetan, pantaila osoa hartu arte, diskurtsoekiko arreta galaraziz.
Sailaren bederatzigarren emanaldia oso laburra da, Bumiyango (Afganistan) landa eskola batean grabatua. Bertan lau haur ageri dira txisteak kontatzen eta bata bestearen atzetik abesten, telebistako saio batean bezala. Txisteetan pertsonaia bera agertzen da beti, gizon txiki bat, itxuraz tentela, baina baita jakintsua ere bere moduan, Nasrudín izenekoa. Dokumental bat izan al daiteke, besterik gabe, eguneroko keinu bat, ohikoa, bizitzari lotua? Txiste bat literaturan denaren pareko izan al daiteke film bat zineman, oro har? Zinegile batek zerraz moztu al dezake eserita dagoen zuhaitzaren adarra? Nasrudinen txisteek ahozko tradizio luze-luzea dute duela ehunka urtetik, milaka ez badira. Haiekin loturik idatzizko bildumak sortu dira eta munduko kultura askotan daude antzeko irudiak.

Manuel Asín